در روزهای شلوغ آخر سال، کتاب‌ها را بشنویم

هیاهوی آخر سال و ترافیک و راه‌بندان خیابان، مشغله‌های کاری خاص شب عید و دلمشغولی‌های دیگری که زمستان را بدرقه می‌کنند تا سال جدید را رقم بزنند، وقت ما را تنگ‌تر از قبل می‌کنند. روزهایی که دست‌مان بند است و مشغول خانه‌تکانی هستیم یا در راه سفر به شهر و دیار خودمان رانندگی می‌کنیم یا در اتوبوس و قطار و هواپیما چرت می‌زنیم، فرصت زیادی برای نشستن پای کتاب نیست. برای کتاب‌ صوتی اما همیشه فرصتی پیدا می‌شود. یکی از دلایل محبوبیت کتاب‌ صوتی هم درواقع همین زنده کردن فرصت‌های مرده است.

آن‌ها که اهل کتاب صوتی هستند و به گوش دادن به کتاب‌ها عادت دارند، می‌گویند کتاب صوتی به‌شدت اعتیادآور است. آن‌ها از تجربه‌ی سخت ساعت‌هایی می‌گویند که به خاطر همراه نداشتن هدفون کلافه شده‌اند و دلشان فقط کتاب می‌خواسته است! از طرف دیگر، هنوز عده زیادی از کتاب‌خوان‌ها با کتاب صوتی خو نگرفته‌اند و ورق زدن کتاب‌ها را ترجیح می‌دهند. این هم به‌هرحال انتخابی است اما از شلوغی آخر سال گریزی نیست و شاید وقت آن باشد که اگر با کتاب‌ صوتی آشتی نکرده‌اید، این توفیق اجباری را به فال نیک بگیرید و  دست کم گوش دادن به یکی دو کتاب صوتی را تجربه کنید. در این مطلب بیشتر روی سخن با شماست. اگر می‌خواهید سراغ کتاب صوتی بروید، پیشنهادهای شنیدن در این مطلب می‌تواند به شما کمک کند.

از کتاب‌ صوتی رایگان شروع کنید

این پیشنهاد را فیدیبو به‌عنوان یکی از سایت‌های مرجع کتاب صوتی برای شروع عادت مفید گوش دادن به کتاب صوتی مطرح کرده است. وارد بخش کتاب‌های صوتی فیدیبو که می‌شوید، قسمت کتاب‌های صوتی رایگان به شما چشمک می‌زند و دستتان را می‌گیرد تا وارد دنیایی پر از صدای کتاب‌ها شوید. شعر آن هم از نوع کلاسیک و عاشقانه‌ش شاید برای سرسخت‌ترین طرفداران کتاب چاپی و آن‌ها که عمری را با کتاب طی کرده‌اند و پا به سن گذاشته‌اند، انتخاب مناسبی برای گوش دادن باشد.

«خسرو و شیرین» یکی از کتاب‌های صوتی رایگانی است که توسط «ماه‌آوا» منتشر شده و رضا عمرانی و راضیه هاشمی با شیوایی و جذابیت آن را گویندگی کرده‌اند. درمورد کتاب‌های صوتی یک فیلتر مهم برای انتخاب، به غیر از موضوع کتاب، نویسنده و مترجم که همیشه در نظر داریم، گوینده است. گوینده کتاب صوتی باید مسلط باشد تا شما را با شنیدن لحن یکنواخت و بی‌روح خسته و کسل نکند. رضا عمرانی که بازیگر تئاتر و سینما و تلویزیون است، در اجرای رادیویی و گویندگی تجربه موفقی دارد و این خود باعث می‌شود کتاب‌های صوتی با صدای او جذابیت مضاعفی داشته باشند. از طرفی گرایش ما به ادبیات کهن و عشق و علاقه‌ای که به زبان فارسی در آثار کلاسیک ادبیاتمان داریم، وسوسه خواندن این آثار را ایجاد می‌کند اما ممکن است در بازار کتاب‌های جذاب امروزی تا به حال (جز در مدرسه که مجبور بودیم!) وقتی برای باز کردن کتاب‌های نظامی و سعدی و  نگذاشته باشیم. اصلا خوبی سنت نقالی و شعرخوانی در فرهنگ ما همین است که در کوی و برزن و وقت‌هایی که جایی برای کتاب خواندن نیست، گوشمان با ادبیات باشد.

خسرو و شیرین از معروف‌ترین منظومه‌های عاشقانه ادبیات فارسی به قلم حکیم نظام گنجوی است که در قرن هفتم هجری نوشته شده اما زبان ساده و شکل روایی و داستانی آن طوری است که برای ما با فاصله زمانی هفت قرن هم قابل‌فهم و شیرین است. نظامی ۱۶ سال از عمرش را صرف سرودن این منظومه کرده است و از آن هنگام تا امروز نقل این داستان عاشقانه هنوز بر زبان ماست و هنوز از این عشق به‌عنوان یک مثال باشکوه یاد می‌کنیم.

اما برای کسانی که چندان اهل شعر کلاسیک و منظومه‌های متاخر نیستند، یک پیشنهاد عاشقانه و حتی به‌نوعی شاعرانه داریم. یکی دیگر از کتاب صوتی رایگانی که فیدیبو در اختیار علاقه‌مندان گذاشته، نوشته احمد شاملو، شاعر پیشروی معاصر است که بنیان شعر سپید را گذاشت. «نامه‌‌ای به آیدا» بازخوانی یکی از نامه‌های شاملو به همسرش آیدا سرکیسیان است که در کتاب «مثل خون در رگ‌های من» توسط نشر چشمه به چاپ رسیده است. رضا عمرانی در کتاب صوتی «نامه‌ای به آیدا»، یکی از بیست نامه عاشقانه احمد به آیدا را با مهارت خاص خود در گویندگی بازخوانی کرده است. این نامه روایت تکه‌ای از عشقی است که پس از مرگ شاملو، آیدا سرکیسیان اجازه‌ی رسیدنش به گوش جهان را داده است. شنیدن یک نامه که از قلمی توانا و قلبی عاشق جوشیده، می‌تواند یک شروع خوب برای گوش دادن به کتاب‌های صوتی باشد.

به صدای کتاب‌های معروفی که نخوانده‌اید، گوش کنید

زیاد پیش می‌آید که در جمعی یا حین خواندن یادداشت یا مقاله‌ای به اسم کتاب معروفی برمی‌خوریم و از اینکه همه دنیا آن را خوانده‌اند و ما هنوز نخوانده‌ایم، گوشه لبمان را می‌گزیم. نصمیم می‌گیریم که در اولین فرصت این اثر را بخوانیم اما یا فراموشمان می‌شود یا هیجان آن لحظه برای خواندن فروکش می‌کند و دفعه بعد دوباره اسم کتاب را می‌شنویم و… از آن‌جا تصمیم به مطالعه اینطور کتاب‌ها را درواقع از روی حس کنجکاوی می‌گیریم، شاید به‌صورت ناخودآگاه در وقتی که می‌خواهیم برایشان بگذاریم، خساست به خرج دهیم! کتاب صوتی برای این‌طور کتاب‌ها گزینه خوبی است. یک کاربرد دیگر این دسته از کتاب‌های صوتی برای کسانی است که دوست دارند یک بار دیگر کتاب محبوب‌شان را بخوانند اما کتاب‌های تازه در وقت فراغت بیشتر قلقلک‌شان می‌دهد. چه وقتی بهتر از زمان مرده ترافیک و صف انتظار برای این بازخوانی دلنشین؟

هولدن کالفیلد پسرک جسور و عصیانگر رمان «ناطور دشت» از آن شخصیت‌های خیالی است که شهرتش در حد و اندازه یک شخصیت واقعی است و حتی آن‌ها که ناطور دشت را نخوانده‌اند، اسم هولدن را از دیگران شنیده‌اند. رمان «ناطور دشت» معروف‌ترین اثر جی.دی سالینجر و یکی از تاثیرگذارترین کتاب‌های قرن است. این کتاب طرفداران پروپاقرص زیادی دارد که حاضرند آن را بارها و بارها بخوانند اگر از این دسته افراد هستید، شنیدنش با صدای مهدی پاکدل را هم امتحان کنید. در مقابل عده‌ای هم هستند که می‌گویند برخلاف انتظارشان اصلا با اثر ارتباط برقرار نکرده‌اند. اگر تا به حال این کتاب را نخوانده‌اید، احتمالا به‌خاطر تردیدتان در قرار گرفتن در گروه دوم بوده است. به هر حال تجربه‌ی یک رمان از نویسنده‌ای مثل سلینجر ارزشش را دارد که کتاب صوتی را امتحان کنید.

کتاب صوتی «ناطور دشت» توسط انتشارات نوین کتاب گویا منتشر شده و نسخه فیزیکی آن را می‌توانید از سایت دیجی‌کالا تهیه کنید. با این توضیح که نسخه الکترونیکی را هم می‌توانید در فیدیبو پیدا کنید.

یکی دیگر از کتاب‌های خیلی معروف ،«بوف کور» صادق هدایت است. بوف کور را ممکن است حتی از شدت کنجکاوی برای مطالعه در دست هم گرفته باشید اما بعد از چند صفحه کنار گذاشته و هنوز نخوانده باشید. بوف کور به خاطر سبک روایت خاص و پیچیدگی شخصیت اصلی، از آن کتاب‌هاست که خواندنش نیاز به تمرکز دارد و باید برای خواندنش وقت بگذارید، نه اینکه از سر تفنن سراغش بروید. با اینطور کتاب‌ها هم اگر یک گوینده خوب برایتان بخواند، بیشتر می‌توانید ارتباط برقرار کنید. این اثر صادق هدایت درواقع شاهکار اوست و به شهرت جهانی هم رسیده است.

بچه‌ها را پای کتاب صوتی بنشانید

قصه‌گویی برای اغلب بچه‌ها جذاب است و شنیدن داستان‌ها و کتاب خواندن برای آن‌ها باعث رشد فکری و خلاقیتشان می‌شود. به همین خاطر است که توصیه می‌شود از خردسالی بچه‌ها را با کتاب آشتی بدهیم. یکی از بهترین راه‌های آشنایی بچه‌ها با دنیای کتاب و قصه‌ها کتاب صوتی است و اگر می‌خواهید به جز خودتان فرزندتان را هم در مهارت گوش دادن تقویت کنید، خوشبختانه دریایی از کتاب‌های صوتی کودک در بازار کتاب وجود دارد. کتابی که یک نویسنده کودک باتجربه مثل مصطفی رحماندوست نوشته و خودش هم آن را برای کودکان خوانده، می‌تواند یکی از بهترین گزینه‌هایی باشد که برای آشنایی خردسالان با کتاب و تقویت دایره واژگان آن‌ها وجود دارد.

کتاب صوتی «پنج تا انگشت بودند که… (غذاها و بازی‌ها» یکی از کتاب‌های مجموعه‌ای با همین نام اصلی است که مصطفی رحماندوست بر اساس بازی با انگشت‌ها نوشته است؛ بازی قدیمی‌ای که پدر و مادرها بچه‌ها را با آن سرگرم می‌کردند و با جمله ابتدایی «پنج تا انگشت بودند که..» از زبان هر انگشت دست یک نقل قول می‌آوردند. مصطفی رحماندوست با الهام از این بازی رویکرد آموزش نام غذاها به خردسالان را در این کتاب صوتی پیش گرفته است و با سابقه‌ای که در قصه‌گویی و اجرا دارد، به شیوایی کتاب خود را برای خردسالان بازخوانی کرده است.

صداهای آشنا را بشنوید

یک راه دیگر برای این‌که شروع جذابی درمورد گوش دادن به کتاب‌های صوتی داشته باشید، این است که کتاب‌ها را با صداهای آشنا بشنوید. این بار صحبت از یک پیشنهاد فوتبالی است! صدای عادل فردوسی‌پور برای فوتبالی‌ها آشنا و هیجان‌انگیز است. خاطره‌انگیز بودن این صدا برای کسانی که قلبشان برای فوتبال می‌تپد، انگیزه‌ی زیادی می‌دهد که یک کتاب مرتبط با فوتبال را حتما با صدای عادل فردوسی‌پور بشنوند؛ آن هم کتابی که خودش ترجمه کرده است. «فوتبال علیه دشمن» عنوان کتابی است که نسخه چاپی آن هم به بازار آمد اما احتمالا برای بسیاری جذاب‌تر است که این اثر را با صدای فردوسی‌پور بشنوند.

به عشق فوتبال‌هایی که می‌خواهند کم‌کم زمان‌های مرده خود را به کتاب صوتی اختصاص دهند، توصیه می‌کنیم «فوتبال علیه دشمن» را بشنوند. البته خواندن این کتاب ربطی به فوتبالی بودن ندارد و درواقع یک مطالعه‌ی جامعه‌شناسانه از تاثیر فوتبال بر جامعه در بیست‌و دو کشور جهان است اما اینکه گوش دادنش را تنها به فوتبالی‌ها توصیه می‌کنیم، به‌خاطر لحن عادل فردوسی‌پور است که همان لحن گزارش‌های ورزشی و فوتبال را دارد و شاید برای کسی که این لحن را برای کتاب صوتی نمی‌پسندد، خواندن نسخه چاپی این کتاب بهتر باشد.