ایلان ماسک و تسلا به همه ثابت کردند که میتوان با کنار گذاشتن پیشرانههای درونسوز، خودرو برقی مناسب برای کاربردها و ترددهای روزمره تولید کرد. اما با وجود موفقیتهای قابلتوجه، تسلا همواره به خاطر مسائلی چون زیاندهی مالی، شرایط کاری نامساعد کارکنان و رفتارهای بعضا غیرمعقول مدیرعامل خود یعنی آقای ماسک، منتقدانی جدی پیدا کرده است.
علاوه بر موارد فوق، اخیرا برخی از منتقدان فلسفه برندی مثل تسلا را زیر سوال برده و معتقد هستند که یک خودرو برقی اصلا نقشی در بهبود شرایط کره زمین ایفا نمیکنند، زیرا بخش اعظمی از برق مصرفی کماکان از سوختهای فسیلی تامین میشود. آنها به ایالاتمتحده اشاره نموده و میگویند تقریبا ۶۴ درصد از کل الکتریسیته این کشور از طریق سوزاندن سوختهای فسیلی بدست میآید.
در کشور پیشرفته دیگری مثل سوئد که استقبال از انواع خودرو برقی رو به افزایش است، حجم زیادی از برق مصرفی از منابع تجدیدپذیر استخراج میشود؛ با این حال در مواقعی که مصرف برق بصورت موقتی افزایش مییابد، میزان تقاضای اضافی با سوزاندن زغالسنگهای وارداتی جبران می شود.
از آنجایی که زغالسنگ و گاز طبیعی باعث تولید آلایندگی میشوند، نمیتوان الکتریسیته بدست آمده از آنها را پاک و سبز نامید. حال بهتر متوجه میشوید که چرا استدلال منتقدان خودروهای برقی تا حدودی درست است. نکته جالب توجه اینکه این افراد پا را فراتر گذاشته و میگویند حفظ خودروهای قدیمی، اثرات منفی کمتری نسبت به خرید خودروهای نو – چه برقی چه بنزینی – دارد؛ زیرا فرایندهای مربوط به ساخت مدلهای جدید باعث تولید کربن بیشتر میشود.
اما تحقیق اخیری که توسط محققان آزمایشگاه ملی آرگون (Argonne National Laboratory) انجام شده، از حقایق بیشتری پردهبرداری کرده است. این مرکز تحقیقاتی در ایالت ایلینوی آمریکا واقع شده و توسط وزارت انرژی این کشور اداره میشود. در این تحقیق، محققان سعی کردهاند با ارزیابی نتایج استفاده از مدل های مختلف خودرو برقی و بنزینی، پتانسیلها و اثرات بلندمدت اتومبیلهای الکتریکی را بررسی کنند. نتایج موجود نشان میدهند چنانچه یک خودروی برقی در طول حیات خود فقط با اتصال به شبکه برق ایالاتمتحده شارژ شود، در مجموع سبب تولید ۳۰.۸۲ تُن دیاکسیدکربن خواهد شد. این رقم مناسب به نظر نمیرسد، بهویژه در مقایسه با خودرویی که ۱۰۰ درصد از انرژی خود را از منابع تجدیدپذیر دریافت میکند؛ میزان دیاکسیدکربن تولیدی توسط خودرویی که با الکتریسیته بدست آمده از منابع تجدیدپذیر شارژ میشود، ۶.۳ تن تخمین زده شده است.
اما با فرض تامین شدن برق مورد نیاز توسط نیروگاههای زغالسنگسوز، باز هم باید گفت که محصولات تسلا یا هر خودروی برقی دیگر در مقایسه با مدلهای بنزینی پاکتر هستند. یک خودروی بنزینی که مصرف سوختی برابر با ۹.۲ لیتر در صد کیلومتر (۲۵.۴ مایل با هر گالن) دارد، در طول حیات خود به طور میانگین ۶۸.۳۸ تن دیاکسیدکربن از خود بر جای میگذارد. همانطور که در بالا نیز اشاره کردیم، یک اتومبیل الکتریکی در عمر خود کمتر از نصف این رقم، دیاکسیدکربن تولید میکند.
مساله حائز اهمیت دیگر اینکه اگر روزی خودروسازان موفق به تولید مدلی بنزینی با مصرف سوخت ۲.۹ لیتر در هر صد کیلومتر (۸۰ مایل با هر گالن) شوند، میزان دیاکسیدکربن تولیدی آن در طول حیاتش برابر با ۲۵.۵ تن خواهد بود. این رقم اگر چه از آلایندگی اتومبیلهای برقی کمتر است، ولی باید پذیرفت که با تکنولوژی فعلی امکان توسعه مدلی بنزینی با مصرف سوخت ۲.۹ لیتر وجود ندارد.
در هر حال با وجود انتقادهای زیاد، آزمایشگاه ملی آرگون تاکید میکند یک خودرو برقی فارغ از اینکه الکتریسته مورد نیازشان از چه منبعی تامین میشود، در مقایسه با همتایان بنزینی کربن کمتری وارد جو میکنند. به همین خاطر اگر روزی بشر مجبور شود به دلیل تغییرات اقلیمی گازهای آلاینده تولیدی توسط وسایلنقلیه را به میزان چشمگیری کاهش دهد، رو آوردن به اتومبیلهای الکتریکی یکی از اصلیترین راهکارها خواهد بود.
بنابراین تسلا پتانسیل واقعیت بخشیدن به رویاهای بزرگ بنیانگذار خود را دارا بوده و خواهد توانست در نجات کره زمین نقشی مثبت ایفا کند؛ البته اینها به شرطی هستند که خودروساز کالیفرنیایی ابتدا خود را نجات داده و شرایط سخت کنونی را پشت سر بگذارد. چنانچه پیگیر اخبار این کمپانی بوده باشید، احتمالا میدانید در فصل اول سال ۲۰۱۹ تسلا متحمل زیان ۷۰۲ میلیون دلاری شد و وضعیت بهگونهای پیش رفت که آقای ماسک از احتمال ورشکستگی این شرکت در عرض ۱۰ ماه خبر داد.
خوشبختانه با جذب سرمایههای بیشتر و شتاب گرفتن تولید مدل ۳ اوضاع تسلا کمی بهبود پیدا کرده، اما اگر روزی این شرکت به انتهای خط برسد، باید گفت که فاجعهای عظیم برای کره زمین رخ داده است؛ فاجعه از آن جهت که بازار روی خوشی به یکی از راهکارهای نجات این سیاره نشان نداده و موجبات حذف آن را فراهم کرده است. این در شرایطی است که در حال حاضر دولت آمریکا سوبسیدهایی را به کشاورزان اختصاص میدهد تا با تولید ذرت بیشتر به مقابله با بحران تغییرات اقلیمی کمک کنند. بد نیست اشاره کنیم بخشی از ذرت تولیدی به اتانول تبدیل شده و به عنوان سوخت در برخی از خودروها به کار گرفته میشود.
در مقابل فردی مثل ایلان ماسک باید به دنبال جذب سرمایههای عمومی باشد تا شرکت پیشگامش را سرپا نگه دارد. حال که یک تحقیق علمی ثابت میکند خودروهای الکتریکی قطعا میتوانند در نجات آینده کره زمین نقش بسیار مثبتی داشته باشند، باید از تسلا و آقای ماسک حمایت کرد. این کار در واقع یک سرمایهگذاری است که نتایج مهمش در سالهای آینده آشکار خواهند شد.